Bảo tàng Điêu khắc Chăm: Di sản Nghệ thuật Cổ xưa Việt Nam

1. Bảo tàng Điêu khắc Chăm 

Bảo tàng Điêu khắc Chăm là một kho báu đối với tất cả những người yêu nghệ thuật. Bảo tàng bao gồm hai tòa nhà được nối với nhau bằng các bậc thang. Tòa nhà phía trước trưng bày thường trực bảo tàng, trong khi ngôi nhà phía sau chứa bộ sưu tập tượng cổ và các đồ tạo tác khác. Các tác phẩm trong bảo tàng được sắp xếp theo các phần hợp lý theo niên đại và phong cách của chúng. Bảo tàng tọa lạc bên bờ Tây cầu sông Hàn, cách sân bay quốc tế Đà Nẵng khoảng 4 km. Có bãi đậu xe miễn phí bên ngoài bảo tàng.

Bảo tàng là một trong những điểm nhấn du lịch đà nẵng hàng đầu của bờ sông Hàn. Khu di tích này do các nhà khảo cổ học người Pháp thành lập để bảo tồn các công trình của vương quốc Chăm Pa cai trị Đà Nẵng từ thế kỷ thứ II đến thế kỷ XIV. Đây là bảo tàng lớn nhất trong cả nước và có một bộ sưu tập cổ vật nổi bật. Nơi đây lưu giữ hàng trăm tác phẩm điêu khắc và di vật có niên đại từ thế kỷ V đến thế kỷ XV. Những hiện vật này khác nhau về kích thước, chủ đề trung tâm và phong cách, đồng thời thể hiện đời sống văn hóa phong phú của người Chămpa.

Bảo tàng được xây dựng vào năm 1915 bởi người Pháp, và là nơi lưu giữ hơn 2.000 hiện vật điêu khắc Chăm, bao gồm tượng thần, tượng vũ nữ, phù điêu, và các đồ vật thờ cúng. Các hiện vật này được thu thập từ các di tích Chăm Pa trên khắp Việt Nam, từ Quảng Bình đến Bình Thuận.

Bảo tàng được chia thành 12 phòng trưng bày, mỗi phòng trưng bày tập trung vào một giai đoạn hoặc một chủ đề cụ thể trong lịch sử nghệ thuật Chăm Pa. Theo website của Bảo tàng Điêu khắc Chăm, bảo tàng có 12 phòng trưng bày chính, được phân chia theo khu vực địa lý và thời kỳ lịch sử. Các phòng trưng bày này bao gồm:

• Trà Kiệu
• Mỹ Sơn
• Đông Dương
• Tháp Mẫm
• Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế
• Đà Nẵng
• Quảng Nam
• Quảng Ngãi
• Bình Định – Kon Tum
• Văn Khắc
• Gốm Sa Huỳnh – Champa và Ninh Thuận

Bên cạnh đó, bảo tàng còn có 3 phòng trưng bày chuyên đề, bao gồm:

• Kết quả khai quật khảo cổ di tích tháp Chăm Phong Lệ (2011-2018)
• Trưng bày kho mở
• Trưng bày ảnh Bảo tàng điêu khắc Chăm: 100 năm xây dựng và phát triển

Vì vậy, nếu tính cả các phòng trưng bày chuyên đề, thì tổng số phòng trưng bày tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm là 15. Tuy nhiên, các phòng trưng bày chuyên đề thường nhỏ hơn và có ít hiện vật hơn so với các phòng trưng bày chính. Do đó, trong hầu hết các trường hợp, người ta chỉ nhắc đến 12 phòng trưng bày chính.

2. Kiến trúc Bảo tàng Chăm độc đáo

Bảo tàng có lỗi kiến trúc rất độc đáo, được 2 kiến trúc sư người Pháp là Delaval và Auclair, dựa trên sự gợi ý của Henri Parmentier đã tạo ra phong cách Chăm kết hợp với kiến trúc Âu.

Bảo tàng nổi bật giữa lòng thành phố, các gian phòng của tòa nhà được thiết kế rất hài hòa và tự nhiên. Đến đây, du khách sẽ cảm nhận được bầu không khí cổ xưa với rêu phong phủ đầy, mang đầy nét cổ kín.

Một số hiện vật nổi tiếng trong bảo tàng bao gồm:

• Tượng thần Shiva Nataraja, một trong những tác phẩm điêu khắc Chăm nổi tiếng nhất.
• Tượng nữ thần Durga, tượng trưng cho sức mạnh và quyền lực của phụ nữ.
• Phù điêu Ramayana, một câu chuyện thần thoại Ấn Độ được thể hiện trong nghệ thuật Chăm.
• Tượng thần Vishnu, một trong ba vị thần tối cao của đạo Hindu.
• Tượng thần Brahma, một trong ba vị thần tối cao của đạo Hindu.

3. Chiêm ngưỡng những gian phòng tại bảo tàng Điêu khắc Chăm 

Nơi đây sở hữu hơn 2.000 cổ vật, trong đó có khoảng 500 cổ vật được trưng bày, còn lại được lưu trữ trong kho. Các tác phẩm điêu khắc đều còn nguyên bản, sử dụng sa thạch, đất nung và đồng để làm chất liệu tạo ra những tác phẩm nghệ thuật này.

Tất cả các tác phẩm đều có từ thế kỷ VII – thế kỷ XV và phản ánh về cuộc sống văn hóa, tâm linh, tín ngưỡng của người Chăm. Phần lớn là khắc họa các vị thần Ấn Độ giáo như: thần hạnh phúc Laksmi, thần Shiva, thần rắn Naga,…

Các cổ vật được bố trí rất logic, được trưng bày vào các khu địa lý như: Trà Kiệu,, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Tháp Mẫm, Mỹ Sơn, Quảng Trị…Cách bố trí này, giúp du khách thuận tiện hơn trong việc tham quan mà còn hiểu hơn về lối kiến trúc Chăm của từng địa phương.

Phòng Trà Kiệu, Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng

• Phòng Trà Kiệu trưng bày các hiện vật từ thế kỷ thứ 7 đến thế kỷ thứ 9, thời kỳ đầu của vương quốc Chăm Pa. Các hiện vật trong phòng này chủ yếu là tượng thần và phù điêu, thể hiện sự giao thoa giữa văn hóa Ấn Độ và văn hóa bản địa Chăm.
• Phòng Quảng Nam trưng bày các hiện vật từ thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ thứ 11, thời kỳ hoàng kim của vương quốc Chăm Pa. Các hiện vật trong phòng này thể hiện sự phát triển vượt bậc của nghệ thuật Chăm, với các tác phẩm điêu khắc tinh xảo và mang tính thẩm mỹ cao.
• Phòng Quảng Ngãi trưng bày các hiện vật từ thế kỷ thứ 11 đến thế kỷ thứ 13, thời kỳ suy tàn của vương quốc Chăm Pa. Các hiện vật trong phòng này vẫn mang đậm nét đặc trưng của nghệ thuật Chăm, nhưng có phần đơn giản hơn so với các giai đoạn trước.
• Phòng Bình Định – Kontum trưng bày các hiện vật từ thế kỷ thứ 13 đến thế kỷ thứ 15, thời kỳ cuối cùng của vương quốc Chăm Pa. Các hiện vật trong phòng này thể hiện sự giao thoa giữa văn hóa Chăm và văn hóa Việt Nam.
• Phòng Mỹ Sơn trưng bày các hiện vật từ khu di tích Mỹ Sơn, một di sản thế giới được UNESCO công nhận. Các hiện vật trong phòng này cho thấy sự phát triển rực rỡ của nghệ thuật Chăm tại Mỹ Sơn, một trung tâm văn hóa và tôn giáo quan trọng của vương quốc Chăm Pa.
• Phòng Văn khắc trưng bày các hiện vật là bia đá, phù điêu, và các tác phẩm điêu khắc khác có niên đại từ thế kỷ thứ 7 đến thế kỷ thứ 15. Các hiện vật trong phòng này cung cấp thông tin quý giá về lịch sử, văn hóa, và tôn giáo của vương quốc Chăm Pa.
• Phòng Trưng bày tạm thời trưng bày các hiện vật điêu khắc Chăm từ các cuộc khai quật khảo cổ mới. Các hiện vật trong phòng này cho thấy sự đa dạng và phong phú của nghệ thuật Chăm Pa.

4. Giá vé vào Bảo tàng Điêu khắc Chăm

Bảo tàng Điêu khắc Chăm có bán vé du lịch Đà Nẵng khi vào cửa tham quan bảo tàng và giờ mở cửa cụ thể như sau:

Giá vé: 60.000 VNĐ/người/lượt;

Giờ mở cửa: 7h00 –  17h00

Địa chỉ: Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng nằm ở số 2, đường 2 tháng 9, quận Hải Châu, Đà Nẵng

5. Những lưu ý khi tham quan Bảo tàng Điêu khắc Chăm

Đến tham quan bảo tàng du khách cần lưu ý những điều sau đây:

– Trước khi vào cửa cần xuất trình vé tham quan.

– Không sờ vào hiện vật, leo trèo, ngồi lên bục trưng bày hiện vật.

– Không đem những vật dụng có kích thước lớn vào bảo tàng.

– Giữa vệ sinh chung tại khuôn viên.

– Không mang theo những chất gây nổ.

– Nên ăn mặc lịch sự.

Sau chuyến tham quan bảo tàng điêu khắc Chăm do DanangPlus giới thiệu, tôi không thể không bị ấn tượng bởi sự độc đáo và tinh tế của những tác phẩm nghệ thuật Chăm được trưng bày tại đây. Những bức tượng gốm, đá, đồng và vàng được chạm khắc tỉ mỉ, kết hợp với những hình ảnh và ý tưởng đầy sáng tạo, đã tạo nên một không gian nghệ thuật độc đáo và truyền cảm hứng cho các thế hệ về sau. Nếu bạn là những người yêu nghệ thuật và muốn tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của dân tộc Chăm nên ghé thăm bảo tàng này.